Patron

Aleksander Kamiński (1903 – 1978) polski pedagog, profesor nauk humanistycznych, instruktor ZHP – harcmistrz, współtwórca metody zuchowej. Działacz Armii Krajowej, ideowy przywódca Szarych Szeregów, przewodniczący Prezydium Rady Naczelnej Związku Harcerstwa Polskiego.

Przybrane nazwisko: Aleksander Kędzierski legitymował się wieloma pseudonimami, takimi jak: J. Dąbrowski, Fabrykant, Juliusz Górecki, Bambaju, Hubert, Kamyk oraz Kaźmierczak (nazwisko panieńskie jego matki).

Krótki życiorys Aleksandra Kamińskiego.

Przyszedł na świat w Warszawie w roku 1903. Dorastał w Kijowie, następnie w Humaniu i Rostowie, tam też uczęszczał do szkoły średniej. Do Polski niepodległej wrócił wraz z rodziną w roku 1921. Po zdanej w Warszawie maturze mógł rozpocząć studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Pracę nauczyciela historii rozpoczął po ukończeniu studiów. Okres międzywojenny upłynął Kamińskiemu niezwykle czynnie, ponieważ udzielał się w organizacjach harcerskich. Zdobył m.in. status komendanta Hufca Pruszkowskiego, czy wreszcie samej Chorągwi Mazowieckiej ZHP.

II wojnę światową spędził w stolicy. Pracował w miejscowym domu dziecka, ale i zasilał skład Kwatery Głównej Szarych Szeregów. Został naczelnym pisma zatytułowanego „Biuletyn Informacyjny”. Do 1944 roku był szefem BiP Komendy Okręgu Warszawa AK. Organizował również Organizacje Małego Sabotażu „Wawer”. Po powstaniu warszawskim zarzucił działalność w państwie podziemnym jako podporucznik rezerwy WP.

Po II wojnie światowej harcerstwo podporządkowano Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w związku z czym Kamiński zarzucił działalność w tych ramach. Pracował za to naukowo na Uniwersytecie Łódzkim, jego miejscem została katedra pedagogiki.

Aleksander Kamiński doktoryzował się w 1946 roku.

Odwilż roku 1956 sprawiła, że Kamiński powrócił do harcerstwa. Uzyskał też wkrótce etat na uczelni, został więc kierownikiem Katedry Pedagogiki Społecznej.

Rok 1969 oznaczał dla niego zdobycie tytułu profesora nadzwyczajnego. Zamieszkał w Warszawie pod sam koniec swych dni. Zmarł w 1978 roku.

Biografia rozszerzona Aleksandra Kamińskiego.

Rodzina przenosiła się kolejno do Kijowa, Rostowa i Humania. Problemy finansowe rodziny były powodem, dla którego został wcześnie pracownikiem banku na stanowisku gońca. Już wtedy udzielał się też w drużynie skautów.

Do gimnazjum uczęszczał w Humaniu, kończąc szkołę średnią w Warszawie, gdzie zdecydował się studiować historię. Został po latach magistrem, lecz zanim to nastąpiło, był kierownikiem bursy oraz wychowawcą.

Okres międzywojenny oznaczał dla Kamińskiego działalność w ZHP – został podharcmistrzem, następnie harcmistrzem, drużynowym i wreszcie komendantem hufca Pruszkowskiego. Swoje teksty publikował wówczas w piśmie „Echo Pruszkowskie”. Natomiast jako komendant Chorągwi Mazowieckiej ZHP, został z początkiem lat trzydziestych awansowany na kierownika referatu w Głównej Kwaterze Harcerzy. Jego specjalnością w łonie ZHP były mniejszości narodowe, jak choćby żydowska.

Naczelnym tematem jego pracy była metodyka zuchowa. W roku 1932 wyszła jego książka pt. „Antek Cwaniak”, gdzie odnajdujemy ową metodykę – podobnie jest z „Książką wodza zuchów” i „Kręgiem rady” z roku 1935.

Działał od roku 1933 na terenach Śląska Cieszyńskiego. W Skoczowie pełnił funkcje instruktora harcerskiego. W końcu objął funkcje kierownika Wydziału Kształcenia Starszyzny Harcerskiej w Głównej Kwaterze ZHP.

Z początkiem września 1939 roku działał w Komendzie Pogotowia Harcerzy. Natomiast później kierował placówką dla osieroconych warszawskich dzieci. Następnie zasilił walczące podziemie, będąc członkiem dowodzącym Szarymi Szeregami. Inicjował wydawanie „Biuletynu Informacyjnego”, który jako ramię prasowe AK i pismo najważniejsze w okupowanej Polsce było miejscem, gdzie Kamiński publikował. Otrzymał pseudonim „Faktor”, szefując następnie Komendzie Okręgu Warszawa, która działała w ramach ZWZ (Związku Walki Zbrojnej). W łonie tej organizacji utworzył komórkę zwaną „Sztuka”, koncentrującą się na podziemnym życiu artystycznym. Szefował Komendzie Okręgu Warszawa AK do połowy roku 1944. Zasilał też kontrwywiad ZWZ – AK. Jako komendant główny Organizacji Małego Sabotażu „Wawer” wydał sławetny artykuł, który zatytułował „Mały sabotaż”. To on właśnie sprawił, że upowszechnił się rozpoznawalny symbol zwycięstwa i polski walczącej (tradycje litery V pokazywanej palcami zapoczątkował w roku 1940 Winston Churchill). Kamiński koordynował kolportaż podziemnych ulotek, nadzorował akcje megafonowe oraz gazowanie kin, czy niszczenia sklepowych witryn, w których to znajdowały się okupacyjne symbole. Wreszcie zasłynął szczególnie z napisania „Kamieni na szaniec”, która to książka ukazała się już w 1943 roku. Udzielał się jako naczelny „Biuletynu Informacyjnego” nawet po wybuchu powstania warszawskiego. Upadek powstania sprawił, że działalność w podziemiu zawiesił.

W latach 1945 – 1950 zajmował stanowisko asystenta na Uniwersytecie Łódzkim, a ściślej jako pedagog społeczny i pedagog ogólny. W 1947 roku otrzymał doktorat z filozofii dzięki rozprawie „Metoda harcerska w wychowaniu i nauczaniu szkolnym”. Był członkiem Komisji Ideologicznej w ZHP. Powołany następnie na członka w Tymczasowej Naczelnej Radzie Harcerskiej, a tego samego roku 1946 mianowany został II Wiceprzewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego. Natomiast w miarę stabilizowania się stalinizmu końca lat 40. Kamiński tychże stanowisk został pozbawiony. Jego prace i książki wycofano z obiegu. Nowe dyskusje nad celami ZHP pojawiły się wraz z odwilżą roku 1956. W końcu jako, że doszło do reaktywacji ZHP, Aleksander Kamiński otrzymał funkcje przewodniczącego Naczelnej Rady Harcerskiej. Odwilż nie trwała długo, więc stanowiska Kamiński nie utrzymał, bowiem funkcje te sprawował niespełna dwa lata. Powodem były działania PZPR podporządkowujące sobie harcerstwo w sposób całkowity. W związku z tym Kamiński na powrót zajął się pracami Uniwersytetu Łódzkiego – kierował tam wtedy Katedrą Pedagogiki Społecznej.

Za sprawą pracy zatytułowanej „Prehistoria polskich związków młodzieży” Kamiński zdobył habilitację, w marcu 1969 uzyskując tytuł profesora nadzwyczajnego. Zasilał wówczas Komitet Nauk Pedagogicznych i Psychologicznych Polskiej Akademii Nauk oraz Związek Nauczycielstwa Polskiego.

Odszedł 15 marca roku 1978. Spoczął na Powązkach, w krypcie bohaterów „Kamieni na szaniec”.

Książki ”Antek Cwaniak” (1932), „Oficer Rzeczypospolitej. Opowiadanie o pułkowniku Lisie-Kuli „(1932), „Książka wodza zuchów” (1933),Andrzej Małkowski (1934),”Krąg rady „(1935),”Wielka Gra „(1932)”Przodownik. Podręcznik dla kierowników oddziałów Zawiszy(1942),”Kamienie na szaniec” (1944) ,”Narodziny dzielności” (1947),Jaćwież (1953),Józef Grzesiak „Czarny” (1980, wspólnie z Antonim Wasilewskim),Zośka i Parasol. Opowieść o niektórych ludziach i niektórych akcjach dwóch batalionów harcerskich( 1957),Funkcje pedagogiki społecznej (1974) .Ponadto w swym dorobku pozostawił 239 prac, ponad 300 artykułów i recenzji.

Ciekawostki o Aleksandrze Kamińskim.

Bohaterowie książki „Kamienie na szaniec” zostali pochowani w miejscu, w który spoczął później Aleksander Kamiński.
5 maja 1991 było datą niezwykle istotną w biografii Aleksandra Kamińskiego, otrzymał bowiem wówczas tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata, który przyznawany jest przez prestiżowy Instytut Yad Vashem. Nagrodę tą otrzymał za całokształt działań w trakcie II wojny, zwłaszcza za pomoc udzieloną w czasie okupacji ludności żydowskiej.
Aleksander Kamiński został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Jarosława Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Rok2003 został ogłoszony Rokiem Aleksandra Kamińskiego. Zdecydował o tym Sejm RP.
W Parku Staromiejskim w Łodzi możemy podziwiać pomnik Aleksandra Kamińskiego. Jego popiersie postawiono również w warszawskich Łazienkach Królewskich.
W 2014 jego imię – Aleksandra Kamińskiego – nosiło aż 15 szkół oraz 27 szczepów, poza tym drużyny i hufce harcerskie. Pierwszą szkołą, która przyjęła za Patrona Aleksandra Kamińskiego była Szkoła Podstawowa nr 137 w Łodzi (1980).
Otrzymał niezwykle prestiżowy Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami.

Cytaty

„Nie w tym jest wart człowiek, co przemyślał i co przeżył, ale co zrobił dobrego na świecie. Bądźmy dzielni na co dzień. Dzielność jest fundamentem charakteru.”
„Współczesna dzielność musi być przeniknięta panowaniem nad sobą i męstwem, rozwagą i sprawiedliwością.“
„Tylko odwaga i zdecydowanie połączone ze spokojem i trzeźwością dają powodzenie.“
„Jeżeli mam swe życzenia przekazać młodym dni dzisiejszych – tym, którzy mnie rozumieją – to nade wszystko życzę, by coraz silniej odczuwali smak „dawania”, a coraz słabiej – smak „brania”. „Dawania” bliskim i dalekim, znanym i nieznanym, żyjącym i tym, którzy żyć będą kiedyś. W „dawaniu” bowiem rośnie prawdziwa radość życia.“
„Być wychowawcą – znaczy: dawać, służyć, pomagać, inspirować (…).“

Opr. M. Jędrzejewska Źródło: